Voorpublicatie: column voor Veren & Vachten – een dier in 300 woorden:
Aan de rand van het luchtruim boven de tuin zie ik een handvol gierzwaluwen hun kunsten verrichten. Hoeveel zwaluwen maken eigenlijk zomer?
Tellen gierzwaluwen wel mee?
Gierzwaluwen zijn verwant aan kolibries en nachtzwaluwen zijn van een heel andere soort dan de huis-, oever en boerenzwaluwen. Ze vliegen allemaal mooi. Met snelle, sierlijke ophalen en krullen schrijven ze mijn vraag tegen de lucht.
Zwaluwen vallen uit het nest en maken hun eerste looping. Schoonvliegkampioenen zijn het die elkaar vliegen afvangen. Soms zitten ze even stil op gespannen draden als noten op een blad muziek. Jammer dat die bovengrondse telefoonlijnen er niet meer zijn. Ze verbeeldden daar onze vaste lijn naar Afrika, waar zwaluwen overwinteren.
De huis- en boerenzwaluwen metselen kunstwerkjes uit modder tegen de dakbalken. Oeverzwaluwen duiken vliegensvlug in hun tunnel in een steile wand. Gierzwaluwen zoeken hoge holtes. Nachtzwaluwen zijn weer uitzonderlijk, die broeden op de grond. Ook horen we daar de laatste jaren meer van.
En het is niet het gebrek aan vaste lijnen waardoor we minder zwaluw zien. Ook niet zozeer de vermindering van schuren waar ze in kunnen duiken naar hun nesten.
Zwaluwen lijken losgezongen van de aarde maar alle leven begint in de modder. Daar ligt de grondoorzaak van de voedselketen en, zoals een ecoloog zei: ‘We zijn ontaard, het contact met de bodem is kwijt.’
Wat ondergronds gebeurt, bepaalt het bovengrondse. Als de bodem vol drijfmest wordt gespoten verdwijnen de regenwormen. Regenwormen vormen de bodem. Hun gangen geven ruimte aan ander leven. Op wat er nog groeit wordt kunstmest gestrooid en ‘gewasbeschermingsmiddelen’ die ander leven vernietigen.
Zo verdwijnen eitjes, die geen insecten kunnen worden want ‘een plaag.’ Zo verdwijnen planten waar insecten van leven, want ‘onkruid.’ Zo verdwijnen zwaluwen, om geen zomer te maken. De vraag is dus: hoeveel wormen maken een zwaluw?
Uiteindelijk kwam het zo van de drukpers in september 2021 in de 16e jaargang, nummer 3 van Veren & Vachten:
palescue's kolom 